Ontwerpverantwoordelijkheid

Juridisch

Mr. X. xx Xxxxx

Ontwerpverantwoordelijkheid

Binnen een GC-contract maakt een opdrachtgever een vraagspecificatie met een diepte en detailniveau dat overeenkomt met de door haar gewenste invloed op het ontwerpproces. Waar de verantwoordelijkheid voor de geboden informatie stopt, begint de ontwerp- verantwoordelijkheid van de opdrachtnemer; deze neemt dus niet de verant- woordelijkheid van de opdrachtgever over.

Zie een vonnis van Rechtbank Den Haag d.d. 01 april 2020; ECLI:NL: RBDHA: 2020:2987,

rechtsoverweging 4.17. Bij het optimaliseren van het DO en de slag naar het Uitvoerings- ontwerp (UO) mocht de aannemer uitgaan van de juistheid van de eerder versterkte informatie.

Ontwerpfouten

In een ander project ging het om een STABU-bestek, op basis van de UAV 2012.

Hierin was bepaald dat de aannemer verantwoordelijk was voor de detailenginee- ring. Er was een groot aantal ontwerpfouten geconstateerd, die op basis van paragraaf 5 lid 2 en 29 lid 3 UAV voor rekening van opdrachtgever bleven. De Raad van Arbitrage (vonnis 29 november 2021; geschilnummer

36.616, rechtsoverweging 20) oordeelde dat het bestek geen steun bood voor de stelling dat de ontwerpfouten via de detailenginee- ring (UO: Uitvoeringsontwerp) moesten worden opgelost.

RAW met ontwerpverplichtingen In de zaak die leidde tot het vonnis van de Raad van Arbitrage d.d. 16 maart 2022 (geschilnummer 37.292) was sprake van een RAW-bestek met ontwerpverplichtingen. De Vraagspecificatie zat op het detailniveau van een Voorlopig Ontwerp (VO) en meldde onder meer dat de aannemer een definitief ontwerp (DO) en een UO moest maken.

Overigens was het direct uitwerken van het VO tot een UO toegestaan. In rechtsoverwe- ging 21 werd geoordeeld dat vorenbedoelde toestemming niet inhield dat geen werkzaamheden moesten worden verricht die bij het opstellen van een DO behoren. In rechtsoverweging 22 laten arbiters doorschemeren dat zij de verwarring van de combinatie RAW-bestek met ontwerpwerk-

zaamheden wel begrijpen (…het is mogelijk een wat ongebruikelijke manier om een dergelijk bestek in de markt te zetten…), dat liet echter onverlet dat de aannemer zich op voorhand had moeten vergewissen van de aard en omvang van de van haar verlangde werkzaamheden zodat die deugdelijk konden worden beprijsd.

TO en nieuwe berekening

In het vonnis van de Rechtbank Amsterdam

d.d. 06 juli 2022; ECLI:NL: RBAMS: 2022:3712 werd in rechtsoverweging 4.24 overwogen dat de functie van het Technisch Ontwerp is dat dit als grondslag kan dienen voor het uitvragen van offertes in de aanbestedingsfa- se. Het TO bevatte een berekening van de hoofddraagconstructie. Volgens de opdracht- gever was er slechts een conceptberekening aanwezig en werd van de aannemer nog een definitieve berekening verwacht. De hieraan verbonden meerkosten van ruim € 90 K moest aan de aannemer worden vergoed. Dat geen schriftelijke opdracht daartoe was verstrekt, hetgeen wel in de algemene voorwaarden stond voorgeschreven, maakte het vorenstaande niet anders. Opdrachtgever moest zonder meer hebben begrepen dat haar vraag om een nieuwe berekening tot een prijsverhoging zou leiden.

Constructief ontwerp

In een tussenvonnis van de rechtbank Noord-Holland d.d. 20 juli 2022; ECLI:NL: RBNHO: 2022:6317 werd de vraag beant- woord welke partij verantwoordelijk was

voor het constructief ontwerp (TO). Het betrof een UAV 2012 overeenkomst waarbij de opdrachtgever een constructief ontwerp had vervaardigd. Daarnaast stuurde zij de

hoofdconstructeur aan. De aannemer was verplicht het ontwerp in haar rol van deelcon- structeur en engineer coördinator uit te werken tot een uitvoeringsgereed ontwerp (UO).

De rechtbank oordeelde dat de opdrachtgever verantwoordelijk was voor het constructief ontwerp, indien en voorzover het fouten betreft die maken dat het constructief ontwerp niet als basis kan dienen voor de detailengi- neering. Daarvan is sprake als de fouten dusdanig zijn dat de constructieve veiligheid

t.a.v. het te realiseren werk in gevaar zou komen als het constructief ontwerp ongewij- zigd zou worden gevolgd, zie rechtsoverwe- ging 4.12.

Demarcatielijst

Ten slotte is van belang dat de rechtbank oordeelde (rechtsoverweging 4.16) dat in de demarcatielijst duidelijk via een ‘kruisjeslijst’ stond aangegeven bij wie welke werkzaamhe- den lagen. Hieruit bleek ook wat de omvang van het constructief ontwerp was en wat dus onder verantwoordelijkheid van de opdracht- gever viel.

Als een opdrachtgever de wens heeft dat een aannemer het ontwerprisico van opdrachtge- ver moet overnemen, dan dient dat uitdrukke- lijk in de overeenkomst te worden bedongen. Zie voor een geslaagd voorbeeld Gerechtshof Amsterdam d.d. 23 juni 2020; ECLI:NL:

GHAMS: 2020:1803, rechtsoverweging 4.2.4. Het Hof oordeelde dat deze bedoeling voor inschrijver kenbaar was uit de gewisselde stukken en dat de risicoverlegging werd aanvaard met het inschrijven op het project en het tekenen van de overeenkomst.

Xxxxxx xx Xxxxx is consultant bij Kpieto!.

nr. 9 - september 2022 9