অনুবন্ধ-3 (KYC তথ্যৰ)
অনুবন্ধ-3 (KYC তথ্যৰ)
সদসয (Members / Stock Brokers), স্বীকৃ তপ্ৰাপ্ত বযক্তি (Authorized Persons) আৰু গ্ৰাহক (client / investor)ৰ অক্তিকাৰ তথ্া দাক্তিত্বসমূহ
SEBI-ৰ আৰু কম’ক্তিP এক্সচেঞ্জ (Commodity Exchanges) অনুসক্তৰ
1. গ্ৰাহকে সেই েম’ডিটি (Commodities)/চু ডি/অন্য মাধ্যমত ডিডন্ক াগ/সেন্কেন্ েডিি ডিকিাি
েমক েমক ইচ্ছা েিা এক্সকচঞ্জি ডন্ ম আিু িযৱোড ে ডন্ ম/উপডিডধ্ তথা ডিডন্ ম SEBI তথা চাৰ্কু োি/জান্ন্ীি অধ্ীন্ত এক্সকচঞ্জত সেন্কেন্ি িাকি ভডতু েকিাৱা হহকে৷
2. এক্সকচঞ্জি ডন্ ম, উপডিডধ্ তথা ডিডন্ ম আিু িযৱোড ে ডন্ ম আিু ই াি অধ্ীন্ত জাডি েিা চাৰ্কু োি/জান্ন্ী আিু SEBI-ি ডিডন্ মেমূহ তথা চিোিী েততু পক্ষি েংেগ্ন অডধ্েূচন্া ডিকিাি
েমক েমক োিুেিী হ , েেেয, স্বীেত তপ্ৰাপ্ত িযডি আিু গ্ৰাহকে এইেমূহ মাডন্ চোকPা
িাধ্যতামূেে৷
3. েেেযি েম’ডিটি আিু/ িা ডিিাইকভটিভ েন্কেক্ট সেন্কেন্ েিা োমথুত আিু ষ্টে ব্ৰ’োিি জডি কত অিু ািেমূহ োিুেিী েিাি মকন্াোমন্াত গ্ৰাহকে ডন্জকে েন্তুষ্ট েডিি আিু গ্ৰাহকে েমক
েমক েেেযি জডি কত অিু ািেমূহ োিুেিী েিাি পূকিু ডন্জকে েেেযি এই োমথুত ডন্জকে একেিাকহ েন্তুষ্ট েডিি৷
4. গ্ৰাহেি ডিশ্বােকিাগযতা তথা আডথুে েিেতা আিু প্ৰোন্ েডিিেগী া সেৱাি হেকত েম্পেী সেন্কেন্ি েক্ষয েন্দভু ত েেেযই ডন্জকে একেিাকহ েন্তুষ্ট েডিি৷
5. েীমাৱদ্ধতা, োড ত্ব আিু েেেযই োিু েিা োমৰ্ুে অন্তভুু ি েডি েেেযি েডিিেগী া িযৱো ি প্ৰডত োড ত্বি েঠিে প্ৰেত ডত গ্ৰাহেে অৱগত েিাি িাকি েেেযই পেকক্ষপ ে’ি৷
6. সপোোিী িযৱহাি িাকি প্ৰক াজন্ী তােমূহ
a. েেেযেেকে ডিত্তী চু ডি অথিা ডিকোকন্া োড ত্ব মুেডেি েম ত সপোোিী িযৱহািি অভযাে েিা উডচত৷
b. “সপোোিী িযৱহাি” ি অথু হ’ে সি েেেযেেকে গ্ৰাহেি হেকত সিাগাকিাগ েকিাোঁকত পােন্
েডিিেগী া েক্ষতা আিু িত্নেমূহ-
i. প্ৰেত ত িজািি অভযাে;
ii. ভাে ডিশ্বােি আেৰ্ু;
iii. গ্ৰাহেি হেকত সিাগাকিাগ েকিাোঁকত ডন্জি জ্ঞান্, অডভজ্ঞতা আিু ডেদ্ধহস্ততাি প্ৰক াগ
iv. ডিত্তী োমগ্ৰী* িা ডিত্তী সেৱা গ্ৰাহেে প্ৰোন্ েিা েম ত েম্ভাৱয ডিপে সমাোডিো
েিাি ডেদ্ধহস্ততা; আিু
v. েেেযি প্ৰডত গ্ৰাহেি ডন্ভু িৰ্ীেতা িডত দ্ধ।
*েম’ডিটি ডিিাইকভটিভ (Commodity derivative) চু ডিপত্ৰ
7. গ্ৰাহেি হেকত েেেযই সেন্কেন্ েকিাোঁকত স্বীেত তপ্ৰাপ্ত িযডিক প্ৰক াজন্ী েহকিাডগতা আিু েহা আগিỤাি৷
xxxxxxx xxxxx
8. েমক েমক ষ্টে েম’ডিটি এক্সকচঞ্জ / SEBIস িাধ্যতামূেে েডি ডে া অন্ুেডি গ্ৰাহকে েমথুন্
েিা ন্ডথপত্ৰ েহ ‘‘এোউG সৰ্াো প্ৰ-পত্ৰ’’ি িাকি েেেযি আৱৰ্যেতা অন্ুেডি েেকো েডিকৰ্ষ
েম্পূৰ্ুভাকৱ প্ৰোন্ েডিি৷
9. এোউG সৰ্াো ন্ডথপত্ৰি িাধ্যতামূেে িযৱস্থােমূহ গ্ৰাহকে জন্া উডচত৷ গ্ৰাহকে গ্ৰহৰ্ েিা ডিষ ি
েন্মডত অন্ুেডি েেেযই ডন্ডেু ষ্ট েিা ডিকোকন্া অডতডিি েফা িা ন্ডথপত্ৰ িাধ্যতামূেে ন্হ’ি৷
10. এোউG সৰ্াোি েম ত িা তাি ডপেত প্ৰোন্ েিা ‘‘এোউG সৰ্াো প্ৰ-পত্ৰ’’ি জান্ন্ীত সোকন্া ধ্িৰ্ি েেডন্ থাডেকে গ্ৰাহকে েেেযে ততাডেকে ডেডৰ্তভাকৱ জন্াি সি একন্ জান্ন্ীকে অন্তভুু ি
েডি ডি েৰ্ুাস্তি অন্ত সপকোৱা/সেউেী া সহাৱা েৰ্ুাস্ত িা অন্য সোকন্া সমােেু মা ডি সতওোঁি োমথুত প্ৰভাৱ সপোি পাকি৷ োমড ে ডভডত্তত েেেযে আডথুে জান্ন্ী প্ৰোন্ েডিি৷
11. A. ডিত্তী চু ডিত সহাৱা অডন্ মি পিা েুিক্ষা**
a. মধ্যস্থতাডিহীন্ চু ডিি অডন্ কম সেই চু ডি িাডতে েডিি।
b. অডন্ মি অথু হ’ে-
i. ডিত্তী চু ডিি অধ্ীন্ত পাPীি অডধ্োি আিু োড ত্বি ভািোমযতা ন্হহ গ্ৰাহেি ক্ষডত েিা; আিু
ii. েেেযি হিধ্তাি আগ্ৰহ েুিক্ষা োিৰ্ডভডত্তে ভাকি অগ্ৰাহয েিা
c. িডে সোকন্া অডন্ ম পডিেডক্ষত হ সতকন্ত পডিেৰ্ুন্ েডিিেগী া োিেেমূহ-
i. ডিত্তী চু ডিি xxxxxxx xxxxxxxx েিা ডিত্তী োমগ্ৰী অথিা ডিত্তী সেৱাি স্বভাৱ;
ii. ডন্ মেমূহি স্বচ্ছতা;
**েম’ডিটি এক্সকচঞ্জেমূহি দ্বািা প্ৰোন্ েিা চু ডিেমূহ
iii. অন্যান্য েেৰ্ ডিত্তী োমগ্ৰী িা ডিত্তী সেৱাি িাকি ডিত্তী চু ডি তু েন্া েডি
সচাৱাি িাকি গ্ৰাহেে অন্মডত প্ৰোন্ি ডন্ মাৱেীি েংিডত দ্ধ; আিু
iv. অন্য চু ডিি ডন্ মাৱেীি ওপিত ডন্ভু িৰ্ীে ডিত্তী চু ডিে একেPাই িুডে গৰ্য েিা৷
d. একোPা ডন্ ম স্বচ্ছ হ’ি সতডত াকহ সিডত া-
i. ই াে পডিমাডজু ত ভাষাত গ্ৰাহকে িুডজ সপাৱাহে প্ৰোৰ্ েিা হ’ি;
ii. েহজপাঠ্য তথা পডিষ্কািহে উপস্থাপন্ েিা হ’ি; আিু
iii. ডন্ ম অন্ুেডি গ্ৰাহেি িাকি উপেব্ধ হ’ি৷
e. িডে 11.A.c. ি অধ্ীন্ত ডিত্তী চু ডিি িডে সোকন্া ডন্ ম উেংডিত হহকে, সতডত া পাPীক ডিত্তী চু ডিি অন্যান্য ডন্ মেমূহ সেই পিুা হে অিযাহত িাডৰ্ি ডিকPা পিুা হে ডিত্তী চু ডি উেংডিত সন্াকহাৱাহে থাকে৷
11.B.
11. C.
a. ‘মধ্যস্থতাডিহীন্ চু ডি’ অথুাৎ এে চু ডি ি’ত ডন্ মেমূহ 11.C. (তেত উডিডৰ্ত) ি ডন্ মেমূহি িাডহকি পাPী আিু ডিত্তী চু ডিি মাজত মধ্যস্থতা েিা ন্হ -
i. এৰ্ন্ ডিত্তী চু ডি ি’ত ডিত্তী চু ডিি ডন্ মেমূহ ডেদ্ধান্ত গ্ৰহৰ্ত গ্ৰাহে সভকে
েেেযি মধ্যস্থতা ৰ্ডি িকথষ্ট সিডে হ ; আিু
ii. চু ডিি এৰ্ন্ মান্েণ্ডেম্পন্ন আকিেন্।
b. ‘‘চু ডিি এৰ্ন্ মান্েণ্ডেম্পন্ন আকিেন্’’ অথুাৎ ডিত্তী চু ডি ডি গ্ৰাহেি িাকি 11.C-ি ডন্ মেমূহি িাডিকি মধ্যস্থতা েিা েম্ভৱ ন্হ ৷
c. আকিেন্ৰ্ন্ি ডেেুমান্ ডন্ ম িডেও মধ্যস্থতা েডিি পাডি, ডিত্তী চু ডিৰ্ন্ মধ্যস্থতাডিহীন্ চু ডি ডহচাকপ গৰ্য েিা হ িডেকহ-
i. ডিত্তী চু ডিি এৰ্ন্ োমডগ্ৰে তথা োিমমুমূেে মূেযা ন্; আিু
ii. ডিত্তী চু ডিে পডিকৱডষ্টত োিমমুমূেে পডিকৱৰ্
d. ডিত্তী চু ডি এৰ্ন্ মধ্যস্থতাডিহীন্ ডহচাকপ োিী েিাি সক্ষত্ৰত, েেেযেজকন্ সে া উপস্থাপন্
েিা োড ত্ব ে’ি োডগি৷
a. ওপিত উডিডৰ্তেমূহ ডিত্তী চু ডিি সক্ষত্ৰত প্ৰকিাজয ন্হ িডেকহ-
i. ডিত্তী চু ডিি ডিষ িস্তু ডন্কেু ডৰ্ত েকি;
ii. ডিত্তী চু ডিি অধ্ীন্ত ডিত্তী োমগ্ৰী িা ডিত্তী সেৱাি ডে া অথিা ডেিেগী া
ধ্ন্ি পডিমাৰ্ ডস্থি েিা আিু ি’ত গ্ৰাহেি েন্মৰ্ অথিা
ত পডিষ্কািভাকৱ উপস্থাপন্ েিা;
iii. সোকন্া ডন্ ম আিু অডধ্ডন্ মি অধ্ীন্ত প্ৰক াজন্ অন্ুোকি অথিা স্পষ্টভাকৱ অন্ুকমাডেত হ’সে৷
b. 11.C-ি অধ্ীন্ি অিযাহডতক সেন্কেন্ি পডিমাৰ্ি ওপিত প্ৰকিাজয ন্হ ডি উপডস্থডত
োপকক্ষ অথিা ডিকোকন্া ডিকৰ্ষ িPন্াি অন্ুপডস্থডত োপকক্ষ৷
12. এোউG সৰ্াো প্ৰ- পত্ৰত উকিৰ্ েিা অন্ুেডি গ্ৰাহেি েডৱকৰ্ষ িা গ্ৰাহেি ডিষক ডিকোকন্া অন্য জান্ন্ী সগাপন্ী তাকি েেেয আিু স্বীেত তপ্ৰাপ্ত িযডিক পডিপােন্ েডিি আিু সতওোঁকোকে এইকিাি সোকন্া িযডি/েততু পক্ষি আগত ফাডেে েডিি সন্াৱাডিি িডেকহ আইন্/ডন্ ামে আৱৰ্যেতাি অধ্ীন্ত আৱৰ্যে হ আিু িডেকহ গ্ৰাহেি অন্ুমডত ক্ৰকম েেেযই সতওোঁি ক্লাক Gি জান্ন্ী অন্য সোকন্া িযডি িা েততু পক্ষি আগত ফাডেে েকি৷
13. A. িযডিগত তথয আিু সগাপন্ী তাি েুিক্ষা
a. ‘‘িযডিগত তথয’’ অথুাৎ গ্ৰাহে েম্বন্ধী ডিকোকন্া তথয ডিক গ্ৰাহেি পডিচ প্ৰতযক্ষ িা
পকিাক্ষভাকৱ উন্মি েকি আিু-
i. ন্াম আিু সিাগাকিাগ তথয;
ii. িযডিডিকৰ্ষি িা ’সমডেে তথয
iii. সেন্কেন্ অথিা ডিত্তী োমগ্ৰী স্থডগতেিৰ্ি তথয
iv. ডিত্তী সেৱা িযৱহািি তথয অথিা
v. ডন্কেু ডৰ্ত অন্য ডেেুমান্ তথয।
13. B.
a. একোজন্ েেেযই –
i. ডিত্তী োমগ্ৰী িা ডিত্তী সেৱাি িাকি প্ৰক াজন্ী গ্ৰাহেি তথয েংগ্ৰহ েডিি ন্াোকগ৷
ii. গ্ৰাহেেম্বন্ধী েেকো তথয েম্বকন্ধ সগাপন্ী তা অৱেম্বন্ েডিি োকগ আিু 13.B.b.
ত উডিডৰ্তি িাডহকি তত তী পক্ষি েন্মৰ্ত এই তথয প্ৰোৰ্ েডিি ন্াোকগ;
iii. গ্ৰাহেি েেকো তথয শুদ্ধ, েম্পৰ্ূ ু তথা উন্নীতেিৰ্ িাকত হহ থাকে তাি প্ৰডত েক্ষয
িাডৰ্ি োকগ;
iv. গ্ৰাহকে সতওোঁি িযডিগত তথয ডন্ ামকে উডিডৰ্ত েডিি পিা ডিষ িস্তুি িাডহকি
িাকত অডধ্গ্ৰহৰ্ েডিি পাকি তাি ডন্ডিডত প্ৰোন্ েডিি োকগ; আিু
v. গ্ৰাহকে িাকত সতওোঁি িযডিগত তথয পডিৱতু ন্ েডিি পাকি তাি অন্ুকমােন্ েডি
েেেযজন্ি হাতত থো তথযেমূহ িাকত শুদ্ধ, েম্প ডন্ডিডত প্ৰোন্ েডিি োকগ৷
ু আিু উন্নীতেিৰ্ হ তাি
b. একোজন্ েেেযই গ্ৰাহেি িযডিগত তথয তত তী পক্ষি েন্মৰ্
িডেকহ-
ত উকন্মাডচত েডিি পাকি
i. গ্ৰাহেি পিা আগতী াহে ডেডৰ্ত েন্মডত পত্ৰ পা আিু পিৱতী পিুা ত িাকত এ া অস্বীোি েডিি সন্াৱাকি;
ii. গ্ৰাহকে উকন্মাচন্ি িাকি ডন্কেু ৰ্ েডিকে;
iii. ডন্ ামকে প্ৰোৰ্ি িাকি অন্ুকমােন্ অথিা আকেৰ্ জািী েডিকে আিু িডেকহ ই ডন্ মাৱেীি দ্বািা প্ৰডতকিাধ্য ন্েিা পিুন্ত গ্ৰাহেে প্ৰোৰ্ি ডিিুকদ্ধ সেই ডন্ ম অথিা অডধ্ডন্ ম উপস্থাপন্ি েুডিধ্া প্ৰোন্ েিা হ ৷
iv. উকন্মাচন্ি িাকি ডন্ ম আিু অডধ্ডন্ মি প্ৰক াজন্ হ আিু সেই ডন্ ম িা অডধ্ডন্ কম প্ৰডতকিাধ্ ন্তিা পিুন্ত গ্ৰাহেে প্ৰোৰ্ি ডিিুকদ্ধ সেই ডন্ ম অথিা অডধ্ডন্ ম উপস্থাপন্ি েুডিধ্া প্ৰোন্ েিা হ ;
v. উকন্মাচন্ গ্ৰাহেি ডিত্তী োমগ্ৰী িা ডিত্তী সেৱাি হেকত প্ৰতযক্ষভাকৱ জডিত িডেকহ
েেেযজজকন্-
1. িযডিগত তথয তত তী পক্ষি হেকত ডিডন্ম হ’ি িুডে গ্ৰাহেে আগতী াহে জন্াই ডেক আিু
2. তত তী পক্ষইও িাকত এই অংৰ্ত ডে া ধ্িকৰ্ সেই িযডিগত তথযি সগাপন্ী তা িক্ষা েকি তাি ডন্ডি তা ে’ি োকগ অথিা
vi. এই উকন্মাচন্ েডক্ৰ জাডে াডত, অস্বীেত ডতপ্ৰাপ্ত সেন্কেন্ অথিা োিীি েুিক্ষাি িাকি ডন্মুাৰ্ েিা হহকে, িডেকহ েেেযজকন্ তত তী পক্ষি পিা এই অংৰ্ত ডে া ধ্িকৰ্ এই
িযডিগত তথয সগাপন্ী তাি ডন্ডিডত হেকে৷
c. ‘‘তত তী পক্ষ’’ অথুাৎ েেেযি অথিা সেইজন্ িযডি ডিজন্ একে সগাPকি েেেয হ সতওোঁি
িাডহকি৷
14. A. প্ৰািডম্ভেভাকৱ আিু অিযাহত ডভডত্তি ন্ািয উকন্মাচন্ি প্ৰক াজন্ী তােমূহ
a. গ্ৰাহকে সেন্কেন্ ডেদ্ধান্ত গ্ৰহৰ্ েকিাোঁকত েেেযগিােীক তথযি ন্ািয উকন্মাচন্ি প্ৰডত ডন্ডিত হ’ি োডগি৷
b. ন্ািয উকন্মাচন্ি িাকি ডিকিাি তথয িাধ্যতামূেে প্ৰোন্ েকিাোঁকত –
i. ডিত্তী চু ডিত গ্ৰাহকে প্ৰকৱৰ্ েকিাোঁকত, গ্ৰাহকে সেই তথযেমূহ িুডজ পািহে েম প্ৰোন্ েডিি োডগি৷
ii. ডিকৰ্ষ ৰ্াৰ্াি গ্ৰাহেি িাকি সতওোঁ িুডজ সপাৱা ধ্িকৰ্ ডেডৰ্ি োডগি; আিু
iii. গ্ৰাহকে ডিত্তী োমগ্ৰী আিু ডিত্তী সেৱাি োেডত ৰ্ে আন্ ডিত্তী োমগ্ৰী তথা ডিত্তী সেৱাি হেকত তু েন্া েডিি পিাহে তথয প্ৰোন্ েডিি োকগ৷
c. ডিত্তী োমগ্ৰী আিু ডিত্তী সেৱা েন্দভু ত গ্ৰাহেহে প্ৰোৰ্ েিা তথযত থাকে-
i. গ্ৰাহেি িাকি ডিত্তী োমগ্ৰী আিু ডিত্তী সেৱাি হিডৰ্ষ্ট, েুডিধ্া, েম্ভাৱয ডিপেি মূে তাডেোেমূহ;
ii. ডি ধ্িকৰ্ গ্ৰাহেি পিা ডিত্তী োমগ্ৰী আিু ডিত্তী সেৱাি িাকি ধ্ন্ গ্ৰহৰ্ েিা হহকে;
iii. ডিত্তী োমগ্ৰী অথিা ডিত্তী চু ডিি অৱডস্থডত আিু ই াি প্ৰভাৱ;
iv. েেেযি পডিচ , ডন্ ামে ডস্থডত আিু অন্ুকমােন্ি প্ৰোি, অডধ্োি আডে;
v. েেেযগিােীি সিাগাকিাগি ঠিেন্া আিু সতওি েগত গ্ৰাহেি সিাগাকিাগি প্ৰডক্ৰ া;
vi. ডন্ডেু ষ্ট েম ি ডভতিত গ্ৰাহকে ডিত্তী চু ডিি অডধ্োি িাডতে েিা; আথিা
vii. ডন্ ম আিু অডধ্ডন্ মি অধ্ীন্ত গ্ৰাহেি অডধ্োি৷
14. B.
a. েেেযগিােীক গ্ৰাহেে ডিত্তী োমগ্ৰী িা ডিত্তী সেৱা প্ৰোন্ েকিাোঁকত তেত উকিৰ্ েিা
েথােমূহ প্ৰোৰ্ েিা প্ৰক াজন্-
i. গ্ৰাহকে ডিত্তী োমগ্ৰী িা ডিত্তী সেৱা গ্ৰহৰ্ি েম ত সোকন্া তথয িা োমগ্ৰীি পডিৱতু ন্ িটিকে 14.A অন্ুেডি গ্ৰাহেগিােীে জকন্াৱা উডচত৷
ii. গ্ৰাহেে সতওোঁি ডিত্তী োমগ্ৰীি পািেডৰ্ুতাি ডস্থডতি তথয জকন্াৱা উডচে ডিকহতু ডিত্তী োমগ্ৰী িা ডিত্তী সেৱাি অডধ্োিি পডিমাপ েিা প্ৰক াজন্৷
iii. অন্যান্য িাৱতী ডিকোকন্া তথয৷
b. এPা অিযাহত প্ৰোৰ্-
i. এPা ন্যািয েম ি ডভতিত িPা ডিকোকন্া োমগ্ৰীি পডিৱতু ন্ প্ৰকিাজয অন্ুোকি আিু
ii. সেই ৰ্াৰ্াি অন্তগুত গ্ৰাহকে িুডজ সপাৱাহে ডেডৰ্ত ধ্িকৰ্৷
মাক্তজি ন (উপান্ত)
15. গ্ৰাহকে প্ৰকিাজয প্ৰািডম্ভে মাডজু ন্, উইথহ’ডডং মাডজু ন্, ডিকৰ্ষ মাডজু ন্ িা একন্ অন্য মাা্ডজু ন্ আো ডেি ডিকিাি েেেযই িা এক্সকচঞ্জ আৱৰ্যেী িুডে ডিকিচন্া েকি িা েমক েমক SEBI-স আকেৰ্ ডেক সি গ্ৰাহকে সেন্কেন্ েিা ৰ্াৰ্ােমূহত প্ৰকিাজয হ ৷ ডন্জি তথা েম্পূৰ্ু ডিকিচন্াত েেেযে অডতডিি মাডজু ন্ (উপান্ত) েংগ্ৰহ েিাত অন্ুমডত ডে া হ (িডেও এক্সকচঞ্জ িা SEBI-ি দ্বািা আৱৰ্যে ন্হ ) আিু ডন্ধ্ুাডিত েম ত একন্ মাডজু ন্ আো ডেিহে গ্ৰাহে িাধ্য হ’ি৷
16. গ্ৰাহকে এই েথা িুডজ পা সি সতওোঁকোকে আো ডে া মাডজু কন্ েেকো িকে াি েম্প ু েন্তুডষ্ট
ন্ুিুজা ৷ অডিিত মাডজু ন্ আো ডে থো স্বকত্বও গ্ৰাহকে সতওোঁি সেন্কেন্ িকন্দাৱডস্তি েম ত একন্ পডিমাৰ্ি Pো চু ডিক সোৱা আৱৰ্যেী িুডে ডিকিচন্া েিা মকত আো ডেি (িা পাি পাকি)
েগী া হ’ি পাকি৷
xxxxxx xxx বচদাৱক্তিসমূহ
17. গ্ৰাহকে েম’ডিটী ডিিাকভPভ েন্কেক্ট ক্ৰ আিু ডিক্ৰী েিাি সহতু কে ডেডৰ্তভাকৱ িা একন্ভাকৱ সিকন্হে েেেযি হেকত গ্ৰাহকে এেডত্ৰতভাকৱ েন্মত হহকে আিু সতকন্েকি সোকন্া অিু াি ডেি পাকি তথা েেেযগিােীক এই সক্ষত্ৰত প্ৰক াজন্ সহাৱা ডন্ ামেেমূহ ডন্ডিত েকি৷ েেেযই সেৱে গ্ৰাহেে ডে া ইউডন্ে ক্লাক G ে’িত গ্ৰাহেি সেি অিু াি ডে োিুেিী েিাকPা ডন্ডিত েডিি৷
18. েেেযগিােীক গ্ৰাহেে সেডিং/সেPেকমG চক্ৰ, সিডেভািী/সপ’সমG িা অন্য ডেেু পডিৱতু ন্ি ডিষক
েমক েমক অৱগত েডি থাডেি আিু গ্ৰাহেগিােীক একন্ধ্িৰ্ি অন্ুেচী/প্ৰডক্ৰ া ডি সেি
প্ৰডক্ৰ ােিৰ্ সহাৱা েম’ডিP এক্সকচঞ্জি হেকত েম্পডেু ত আডেি প্ৰডত েোঁহাডি জন্াি৷
19. েেেযই এইকPা ডন্ডিত েডিি সি গ্ৰাহকে জমা ডে া ধ্ন্ এPা পতথে এোউGত িৰ্া হ’ি, ডিকPা সতওোঁি/ই াি ডন্জি এোউGতহে িা অন্য গ্ৰাহেি এোউGতহে সিকেগ হ’ি আিু েেেযই ই াে সতওোঁি/ ডন্জি িাকি িা ডিকোকন্া গ্ৰাহেি িাকি িা ডিকোকন্া অন্য উকেকৰ্যকি িযৱহাি েডিি সন্াৱাডিি, সেৱে SEBI-ি ডন্ ম, চাৰ্কু োি, জান্ন্ী, মাগুেডৰ্ুো আিু িা এক্সকচঞ্জি ডন্ ম,
িযৱোড ে ডন্ ম, উপডিডধ্, চাৰ্কু োি আিু জান্ন্ীক ডন্ডেু ষ্ট েিা উকেৰ্যি িাডহকি৷
20.সিডত া এক্সকচকঞ্জ সেি চু অ’ ম’P’ িাডতে েকি েেকো একন্ধ্িৰ্ি সেন্কেন্ ি’ত অন্তভুু ি থাকে ক্লাক Gি হহ েিা সেি, এইকিাকিা ইকসা সফকক্টা িাডতে হ’ি, েেেযই গ্ৰাহেি হেকত েিা ডন্জ ডন্জ
েন্কেক্টেমূকহা িাডতে হ’ি৷
21. এক্সকচঞ্জত েিা সেন্কেন্েমূহ ডন্ ম, উপডিডধ্ আিু িযৱোড ে ডন্ মেমূহি তথা চাৰ্কু োি/জান্ন্ীন্ অধ্ীন্ ডিকিাি এক্সকচঞ্জত জাডি েিা হ ি’ত সেন্কেন্ োিুেিী েিা হ ৷ একন্ সেি েিা েেকো পাPু ক এক্সকচঞ্জি উপডিডধ্ তথা িযৱোড ে ডন্ মি দ্বািা ডন্ডেু ষ্ট েিা একন্ ন্যা াে ি এডি ািত জমা ডেি ি’ত সেন্কেন্ োিুেিী েিা হ এই িাকি সি এক্সকচঞ্জি ডন্ ম, উপডিডধ্ তথা
িযৱোড ে ডন্ মি িযৱস্থােমূহ তথা ই াি অধ্ীন্ি চাৰ্কু োি/জান্ন্ীেমূহ োিুেিী হ ৷
ব্ৰ’কাচৰজ
22. গ্ৰাহকে েেেযে ব্ৰ’োকিজ ডে া আিু পডিডন্ ত েি আো ডে া উডচত সিকন্হেক এই েমক
েমক প্ৰচেন্ হ আিু ডিেকি এইকিাি গ্ৰাহেি এোউG, সেন্কেন্ গ্ৰাহেে েেেযই প্ৰোন্ েিা সেৱাি সক্ষত্ৰত প্ৰকিাজয হ ৷ েংেগ্ন েম’ডিP এক্সকচঞ্জি ডন্ ম, িযৱোড ে ডন্ ম আিু উপডিডধ্ আিু/ িা SEBI-ি ডন্ ম আিু িযৱোড ে ডন্ ম অন্ুেডি অন্ুমডতক্ৰকম েেেযই উচ্চতম ব্ৰ’োকিজি অডতডিি ব্ৰ’োকিজ ে’ি সন্াৱাডিি৷
ক্তিক্ততৰ ক্তেকুইচিশ্বন আৰু বন্ধ কৰা
23. েেেযি অন্য অডধ্োিেমহি (এPা েথা মধ্যস্থতােিৰ্ি িাকি ডে া অডধ্োিকো অন্তভুু ি েডি)
পক্ষপাতমূেে ধ্ািৰ্া ন্হে, গ্ৰাহকে িুডজ পাি সি মাডজু ন্ িা অন্য িকে া পডিমাৰ্ আো ডন্ডে াি
িাকি গ্ৰাহেি েেকো িা ডিকোকন্া ডস্থডত ডেৰ্কইকিP/িন্ধ েিাি অডধ্োি েেেযি আকে তথা একন্ ডেৰ্কইকিশ্বন্/িন্ধি পিা ওকোৱাডৰ্ডন্ িডে আকে গ্ৰাহেি োড ত্ব/েতু িযত ডমোই ডেি৷ একন্ ডেৰ্কইকিশ্বন্/িন্ধি িাকি সহাৱা েেকো আডথুে মূেয িা সোেচান্ গ্ৰাহকে িহন্ েডিি৷
24. গ্ৰাহেি মততু য িা সেউেী া সহাৱা িা সতওোঁ গ্ৰহৰ্ েিা িা আো ডেি সন্াৱািা সহাৱা িা েম’ডিP প্ৰোন্ অথিা স্থান্ান্তি েডিি সন্াৱািা, ডিকPা গ্ৰাহকে ক্ৰ িা ডিক্ৰী েিাি অিু াি ডেকে, সতকন্কক্ষত্ৰত েেেযই গ্ৰাহেি একষ্টPি (েম্পডত্ত) সেন্কেন্ িন্ধ েডি সোেচান্ি িাকি োিী েডিি পাকি, িডে আকে৷ ই াি পিা ওকোৱা অডতডিিডৰ্ডন্ি ওপিত গ্ৰাহে িা সতওোঁি/ই াি মকন্ান্ীত
িযডি, উত্তিাডধ্োিী আিু স্বত্ব ডন্ক াগীি অডধ্োি থাডেি৷ গ্ৰাহকে এই েথা মন্ত িাডৰ্ি োডগি সি মকন্ান্ীত িযডিি ন্ামত পুোঁডজ/েম’ডিP স্থান্ান্তি েিাকPা আইন্গত উত্তিাডধ্োিীি িাকি েেেযি দ্বািা হিধ্তা সে হ’ি৷
ক্তববাদৰ মীমাাংসা
25. েেেযি জডি কত েিা েেকো সেন্কেন্ি েন্দভু ত আিু সি া সশ্ব ািি সিডেভািী আোঁতকিাৱা মীমাংো েিাত েেেযই গ্ৰাহেি হেকত েহকিাগ েডিি৷
26. ডিপ’ডজP, মাডজু ন্ ধ্ন্ ইতযাডেি সক্ষত্ৰত ডিকোকন্া োিী আিু/িা ডিিাে গ্ৰাহে তথা েেেযই এক্সকচঞ্জি ডন্ ম, উপডিডধ্ আিু িযৱোড ে ডন্ ম অন্ুেডি মধ্যস্থতাি িাকি জন্াি, ডি এক্সকচঞ্জত
েমক েমক চাৰ্কু োি/জান্ন্ী জাডি েিা হ ৷
27. গ্ৰাহকে/েেেযই িুডজ পা সি ডিিাে মীমাংোি িাকি এজন্ প্ৰাডধ্েত ত প্ৰডতডন্ডধ্ক জাডি েিা ডন্কেু ৰ্েমূহ, িডে আকে, গ্ৰাহে/েেেযি োড ত্ব থাডেি ডিকPা উডিডৰ্ত প্ৰডতডন্ডধ্ পত্ৰি মকে্ হ’ি ডিৰ্ন্ গ্ৰাহে/েেেযি হহ সেন্কেন্ েিাি অন্ুমডত ডেক ৷
28. গ্ৰাহেি েুডিধ্াি িাকি েেকো েেেযি হাতত েন্ীডত ডন্িািেি িযৱস্থা মজত থাডেি োকগ৷
a. গ্ৰাহকে উত্থাপন্ েিা ডিত্তী োমগ্ৰী িা ডিত্তী সেৱাি অডভকিাগ প্ৰাপ্ত তথা ৰ্ণ্ডন্ েডিি পিা িযৱ্স্স্থা অথিা ই াি ডিেল্প ডহচাকপ েফেতাকি েমাধ্ান্ েডিি পিা ক্ষমতা েেেযজন্ি হাতত থাডেি োকগ।
b. গ্ৰাহেি হেকত েম্বন্ধ স্থাপন্ সহাৱাি েম ত িা অন্য সোকন্া েম ত েেেযই গ্ৰাহেগিােীে অৱগত েকিাৱা উডচত-
i. ডিকোকন্া েন্ীডতি ডিিুা্কদ্ধ গ্ৰাহেগিােীক অডভকিাগ েিাি অডধ্োি আকে; আিু
ii. গ্ৰাহেি দ্বািা উত্থাডপত অডভকিাগ েেেয গিােীক ডন্িািৰ্ েিাি প্ৰডক্ৰ া৷
29. A. গ্ৰাহেি িাকি প্ৰৰ্স্ত পিামৰ্ু
গ্ৰাহেি ডিত্তী পডিকৱৰ্ আিু প্ৰক াজন্ অন্ুেডি প্ৰৰ্স্ত পিামৰ্ু গ্ৰাহকে প্ৰাপ্ত েিাি অডধ্োি থাকে৷ এই োড ত্ব সেইজন্ িযডিহে িা ডিক গ্ৰাহেে পিামৰ্ু প্ৰোন্ েকি আিু ডন্ ামকে ডিত্তী োমগ্ৰী তথা সেৱাি সক্ষত্ৰত প্ৰোন্ েডিিেগী া উপকেৰ্ি ৰ্াৰ্া ডন্ধ্ুািৰ্ েডিি পাকি৷
a. একোজন্ েেেযই –
i. গ্ৰাহেি িযডিগত পডিডস্থডত েম্পেী েেকো তথয শুদ্ধ আিু পিুাপ্ত পডিমাৰ্ত প্ৰাডপ্তি িাকি পূৰ্ু সচষ্টা েিা; তথা
ii. গ্ৰাহেি প্ৰক াজন্ ডিকৰ্কষ আগিকỤাৱা পিামৰ্ু িাকত সতওোঁি িাকি প্ৰক াজয হ সে া ডন্ডিত সহাৱা৷
b. িডে একোজন্ েেেযই গ্ৰাহেি তথয অেম্পূৰ্ু সহাৱা পডিেডক্ষত েকি, সতকন্ত েেেয গিােীক সেই অেম্পূৰ্ু তথয িা অশুদ্ধ তথযি ডভডত্তত গ্ৰাহেগিােী আগিাডỤি ৰ্ুডজকে সতওোঁে েতেু
েডি ডেি োকগ৷
c. িডে এজন্ গ্ৰাহকে সোকন্া ডিত্তী সেৱা িা ডিত্তী োমগ্ৰী প্ৰাপ্ত েডিি ডিচাকি আিু েেেযই
িডে সে া অিুগুত িুডে ধ্ািৰ্ েকি সতকন্ত েেেযগিােীক -
i. গ্ৰাহেগিােীক িুডজ সপাৱা ধ্িকৰ্ ডেডৰ্ত আোকি সতওোঁে অৱগত েডিি োকগ; আিু
ii. 29.A.a ি েন্মডতি ডপেত সহ গ্ৰাহেগিােীে সতওোঁি দ্বািা েিা অন্ুকিাধ্ি ডিত্তী
োমগ্ৰী আিু ডিত্তী সেৱা প্ৰোন্ েডিি োকগ আিু গ্ৰাহেি পিা ডেডৰ্ত প্ৰাডপ্ত স্বীোি পত্ৰ প্ৰাপ্ত েডিি োকগ৷
30. আগ্ৰহি মতডিকিাধ্ি হেকত সমাোডিো েকিাোঁকত
গ্ৰাহে আিু েেেযি আগ্ৰহি মতডিকিাধ্ িPকে গ্ৰাহেি পেন্দে অগ্ৰাডধ্োি ডেি োকগ৷
a. একোজন্ েেেযই –
i. েেেযই গ্ৰাহেে মতডিকিাধ্ি তথয প্ৰোন্ েডিি োকগ ি’ত েেেযগিােীক গ্ৰাহেে ডে া উপকেৰ্ি ফেত প্ৰাপ্ত সহাৱা পডিমাৰ্ি েথা উকিৰ্ থাকে; আিু
ii. গ্ৰাহেি পেন্দে অগ্ৰাডধ্োি ডেি োকগ িডেকহ েেেযগিােীক গম পা অথিা
েতু িযি ৰ্াডতিত মতডিকিাধ্ সহাৱা োিৰ্ জাডন্ি ডিচাকি-
1. সতওোঁি ডন্জি আিু গ্ৰাহেি আগ্ৰহ; অথিা
2. েেেয ডিত্তী প্ৰডতডন্ডধ্ হ’সে সতওোঁি ডন্জি আিু গ্ৰাহেি আগ্ৰহ৷
b. 16 a.i.-ি তথযেমূহ গ্ৰাহকে িুডজ সপাৱা ধ্িকৰ্ ডেডৰ্ত আোিত ডেি োকগ আিু গ্ৰাহেি পিা এৰ্ন্ প্ৰাডপ্ত স্বীোি পত্ৰ গ্ৰহৰ্ েডিি োকগ৷
c. এই অধ্যা ি ‘মতডিকিাধ্ পডিমাৰ্’ি অথু হ’ে ডিত্তী সক্ষত্ৰত িা অডিত্তী সক্ষত্ৰত সহাৱা ডিকোকন্া োভ গ্ৰাহেি িাডহকি অন্য িযডিি পিা েেেযই প্ৰাপ্ত েডিকে সেই প্ৰভাৱী তথয
েেেযই গ্ৰাহেে অৱগত েডিি োকগ৷
সম্বন্ধৰ সমাক্তপ্ত ঘচfাৱা
31. েেেয আিু গ্ৰাহেি মাজি এই েম্বন্ধি েমাডপ্ত িকPাৱা হ’ি৷ িডে েেেযই সোকন্া োিৰ্ত েম’ডিP
এক্সকচঞ্জি েেেয সহাৱা িন্ধ হ িাি োিৰ্ এইকিািকে অন্তভুু ি েডি সিকন্ েেেযি সোষ, ম ু য, ইস্তফা িা িডহষ্কিৰ্ িা এক্সকচঞ্জি দ্বািা প্ৰমাৰ্পত্ৰ িাডতে েিা হ ৷
32. েেেয, স্বীেত তপ্ৰাপ্ত িযডি আিু গ্ৰাহকে অন্য েেে সোকন্া োিৰ্ সন্কেৰ্ুৱাহে সতওোঁকোেি মাজি
েম্বন্ধি অন্ত সপোি পাকি, অন্য েেেমূহে ডেডৰ্তভাকৱ অডত েকমও এমাহি জান্ন্ী ডে াি ডপেত৷ একন্ সোকন্া অন্ত স্বকত্বও েেকো েেি েেকো অডধ্োি, োড ত্ব আিু েতু িয ডিকিাি এই েম্বন্ধি অন্ত সপকোৱাি পূকিু ধ্ািু েিা হহডেে তথা ই াি পিা উৎপন্ন হ , এইকিািি োিুেডিতা িাহাে থাডেি আিু ডন্জ ডন্জ পাPু েমূহি িা সতওোঁি/ই াি ডন্জ ডন্জ উত্তিাডধ্োিী, োিুডন্িুাহে, প্ৰৰ্ােে, আইন্গত প্ৰডতডন্ডধ্ িা উত্তিাডধ্োিী, সিকন্হেক প্ৰক াজয হ , সতওোঁকোেি ওপিত ই
িাধ্যতামূেে হ’ি৷
33. স্বীেত তপ্ৰাপ্ত িযডিি মততু য/সেউেী া সহাৱাি সক্ষত্ৰত িা ি’িু ত সতওোঁি পঞ্জী ন্ িাডতে হ’সে অথিা
স্বীেত তপ্ৰাপ্ত িযডিি স্বীেত ডত ি াই ে’সে আিু/ িা েেেযি হেকত স্বীেত তপ্ৰাপ্ত িযডিি েম’ডিP
এক্সকচঞ্জি দ্বািা েন্মডতি অন্ত পডিকে, ডিকোকন্া োিৰ্িৰ্তঃ গ্ৰাহেে একন্ অন্ত পিাি ডিষক অৱগত
েকিাৱা হ’ি আিু গ্ৰাহেে েেেযি সপান্পটী া গ্ৰাহে িুডে গৰ্য েিা হ’ি তথা েেেয, স্বীেত তপ্ৰাপ্ত
িযডি আিু গ্ৰাহেে পডিচাডেত েিা ‘‘অডধ্োি আিু োড ত্ব’’ি েেকো েফা সতকন্হেক চডে থাডেি, িডেকহ গ্ৰাহকে েেেযে সতওোঁকোেি েম্বন্ধি অন্ত সপকোৱাি ডিষক এৰ্ন্ ডেডৰ্ত জান্ন্ী প্ৰা এমাহি পূকিু ডে অৱগত ন্েকি৷
অক্ততক্তৰি অক্তিকাৰ তথ্া দাক্তিত্ব
34. সেন্কেন্ োিুেিী েিা েংেগ্ন এক্সকচঞ্জ তথা SEBI-ি ডন্ ম, িযৱোড ে ডন্ ম, উপডিডধ্, চাৰ্কু োি, জান্ন্ী আিু মাগুেডৰ্ুো অন্ুেডি েমক েমক েেেয xxx xxxxxxx সতওোঁকোেি এোউGি মীমাংো েডিি৷
35. েেেযই সতওোঁি গ্ৰাহেে একন্ ফ’সমুPত সেন্কেন্ োিুেিী েিাি িাকি এPা েন্কেক্ট সন্াP জাডি
েডিি ডিকPা েমক েমক এক্সকচকঞ্জ ডিডহত েডিি পাকি ি’ত েেকো সেন্কেন্ি সিেিু থাডেি, অিু াি ন্ম্বি, সেি ন্ম্বি, সেি েম , সেি প্ৰাইচ, সেি গুন্মান্, ডিিাকভPভ েন্কেক্টি েডিকৰ্ষ, ক্লাক G ে’ি, ব্ৰ’োকিজ, েকগাৱা েেকো মূেয ইতযাডেকে অন্তভুু ি েডি এক্সকচকঞ্জ ডিডহত েিা েম ি ডভতিত োঙু ডি৷ সেি োিুেিী েিাি 24 িGাি ডভতিত েেেযই ডিডন্ক াগোিীহে েন্কেক্ট সন্াPি হািু েডপ আিু/ িা ডিডজকPে চহী িযৱহাি েডি ইকেক্ট্ৰডন্ে পদ্ধডতত েন্কেক্ট সন্াP পঠি াি৷
36. প্ৰােংডগে এক্সকচঞ্জি পিা ি’ত সেন্কেন্ োিুেিী েিা হ , সপ’আউPি িাকি েেেযই পুোঁডজি সপ’আউP িা েম’ডিP এক্সকচঞ্জ, ডন্ ম, উপডিডধ্, িযৱোড ে ডন্ ম আিু চাৰ্কু োি অন্ুোকি সিডেভািী েডিি, ডিকPাকৱই হ , িডেকহ গ্ৰাহকে অন্যথা ন্ে আিু একন্ ডন্ ম তথা চতু ি অধ্ীন্ ন্হ ডিকিাি েমক েমক সেন্কেন্ োিুেিী েিা প্ৰােংডগে এক্সকচকঞ্জ জাডি েকি৷
37. সদসযই সময় বিশেশে ফাণ্ড আৰু কম’বিটিৰ সম্পৰ্ূ ণ ‘একাউণ্টৰ বিিৃবি’ প্ৰশিযক ক্লাশয়ণ্টলৈ পঠিয়াি
ৈাশে বি এক্সশেঞ্জৰ বিৰ্ণাবৰি অিুসবৰ িথা সময় বিশেশে ট্ৰেি কািণকৰী ট্ৰXাৱা ৰ্ৰশৰ্ Xয়৷ এই
বিিৃবিি ক্লাশয়শG প্ৰবিশিদিৰ ক্ৰু P িবদ থাশক ট্ৰসয়া বিৰ্ণাবৰি সময় বিিৰি এক্সশেঞ্জৰ বিৰ্ণাবৰি অিুসবৰ িথা সময় বিশেশে ট্ৰেি কািণকৰী ট্ৰXাৱা অিুসবৰ জিাি ৈাশে িুবৈ বৈখা থাশক৷ আৰু সদসয (ষ্টক ব্ৰ’কাৰ)ৰ পৰা ৰবেদ গ্ৰXৰ্ কবৰি ৈাশে৷
38. সদসযই দদবিক বিবিি ক্লাশয়Gলৈ মাবজণ ি বিিৃবি ট্ৰপ্ৰৰৰ্ কবৰি ৈাশে৷ মাবজণ ি বিিবৃ িি জমা,
িযৱXাৰ আৰু বিবি (উপৈব্ধ ট্ৰিশৈঞ্চ/ক্লাশয়Gৰ পৰা পািৈেীয়া) িেদৰ পবৰমাৰ্, বফক্সি বিশপাবজটৰ ৰবেদ (FDRs), ট্ৰিেংক েযাৰাবG, পৰ্যাোৰ ৰবেদ, সুৰক্ষা আবদৰ দসশি উশেখ থাশক৷
39. গ্ৰাহকে এইকPা ডন্ডিত েডিি সি েেেযি হেকত েম্বন্ধ গডỤ সতাোত আইন্গত সিাগযতা আকে তথা সতওোঁ ই াি িাকি প্ৰাডধ্েত ত আিু ই াি অধ্ীন্ত সতওোঁ োড ত্ব পােন্ েিাি িাকি সিাগয৷ সেন্কেন্ি
েেকো েথা মাডন্ চোকPা ডন্ডিত েডিিি িাকি েেকো োিু েিা, ডিকPা গ্ৰাহকে েডিি িুডে ে’ি,
সেইকিাি সেন্কেন্ত সোকমাৱাি পূকিুই েম্পৰ্ু েডিি োডগি৷
40. সোকন্া সক্ষত্ৰত েেেযগিােীক সতওোঁি েেেযভু ি িাডতে েডিি ডিচাডিকে, িডে প্ৰকিাজয হ ডিডন্ক াগোিীি পিা সতওোঁ োিীি িাকি িাজহুৱা জান্ন্ী জািী েডিি পাকি৷ িডে সেই োিী এক্সকচঞ্জি সেডিঙি েগত জডিত হ , সতকন্ত গ্ৰাহকে এক্সকচঞ্জি হেকত সেই েম ি ডভতিত উপিুি তথযকি হেকত িাকত োিী উত্থাপন্ েকি৷
41. A. ডিপকথ চাডেত েিা আিু অমাডজু ত িযৱহািি পিা েুিক্ষা
a. ডিত্তী োমগ্ৰী আিু ডিত্তী সেৱাি সক্ষত্ৰত ন্যা ডিিদ্ধু
িযৱহাি ডন্কষধ্৷
b. ‘‘ন্যা ডিিুদ্ধ িযৱহাি’’ি অথু েেেয িা ডিত্তী প্ৰডতডন্ডধ্ এগিােীি দ্বািা সহাৱা অেমতা, গ্ৰাহেি সেকন্েন্ি েক্ষতাি ডেদ্ধান্তত অন্তভুু ি হ -
i. 41.B-ি অধ্ীন্ত ডিপকথ পডিচাডেত েিা
ii. 41.C-ি অধ্ীন্ত অমাডজু ত িযৱহাি
iii. সতকন্ৰ্কৱা ধ্িৰ্ি অন্য িযৱহাি।
41. B.
a. গ্ৰাহেে সেন্কেন্ি ডেদ্ধান্ত ডি সতওোঁ হ কতা ন্েকেকহকতন্োঁ সতকন্ সক্ষত্ৰত েেেয িা ডিত্তী প্ৰডতডন্ডধ্ক সতওোঁে ডিপকথ পডিচাডেত েিাি িযৱহািত অন্তভুু ি হ -
i. েেেয িা ডিত্তী প্ৰডতডন্ডধ্ক ডন্কজ ডিশ্বাে ন্েিা গ্ৰাহেে প্ৰোন্ েিা অশুদ্ধ তথয; অথিা
ii. গ্ৰাহেে প্ৰতািৰ্াভাকৱ শুদ্ধ তথা প্ৰোন্ েিা৷
b. 41.B.a.-ি অধ্ীন্ত িযৱহাি ডিপকথ পডিচাডেত হহকে সন্ ন্াই সে া ডেদ্ধান্তি সক্ষত্ৰত ডন্কনাডিডৰ্ত োিেেমূহ ‘ডন্ৰ্ুা ে োিে’ ডহচাকপ প্ৰতী মান্ হ -
i. ডিত্তী োমগ্ৰী অথিা ডিত্তী সেৱাি প্ৰধ্ান্ হিডৰ্ষ্ট ি’ত গ্ৰাহেি িাকি ই াি হিডৰ্ষ্ট, োভ আিু েম্ভাৱয ডিপেি েথা উকিৰ্ থাকে;
ii. গ্ৰাহেি িাকি প্ৰক াজন্ী ডিকৰ্ষ ডিত্তী োমগ্ৰী অথিা ডিত্তী সেৱা অথিা গ্ৰাহেি
িাকি ই াি প্ৰৰ্স্ততা অন্ুেডি;
iii. ডিত্তী োমগ্ৰী অথিা ডিত্তী সেৱাি িাকি প্ৰোন্ েিা পডিমাৰ্ অথিা ই াি ডিকPা পদ্ধডতত ই াি গৰ্ন্া েিা হহকে
iv. ডিত্তী চু ডিত ডস্থডত, িডহঃ প্ৰকক্ষপন্ অথিা প্ৰভাৱ ডি ডিত্তী চু ডিি সমকPডিক ে Pামু ডহচাকপ ডিকিডচত হ ;
v. েেেযি স্বভাৱ, উপাোন্ আিু অডধ্োি ি’ত সতওোঁি পডিচ , ডন্ ামেি ডস্থডত অথিা েন্মডত থাকে আিু
vi. ডিকোকন্া ডন্ ম আিু অডধ্ডন্ মি অধ্ীন্ত গ্ৰাহেি অডধ্োি৷
41. C.
a. ডিত্তী োমগ্ৰী অথিা ডিত্তী সেৱা েম্পেী িযৱহািত েেেয িা ডিত্তী প্ৰডতডন্ডধ্ি
িযৱহাি অমাডজু ত হ’ি পাকি িডেকহ-
i. িেপ্ৰক াগ িা প্ৰভাডৱত েিা আিু
ii. গ্ৰাহকে ে’ি ডন্ডিচিা সেন্কেন্ি ডেদ্ধান্ত ে’িেগী া সহাৱাি োিে ডিকিডচত সহাৱা।
b. িেপূিুে xxxx xxxxxxx ডেদ্ধান্ত ডন্ৰ্ু েকিাোঁকত ডন্কনাডেডৰ্তেমূহ ডিকিচন্া েিা হ -
i. িযৱহািি েম , অৱস্থান্ আিু অPেতাি ওপিত;
ii. ভ প্ৰেৰ্ুন্, অমাডজু ত িযৱহাি আিু িযৱহািি সক্ষত্ৰত;
iii. গ্ৰাহেি ভাগয েুপ্ৰেন্ন সন্াকহাৱাি েম ডি েেেযজন্ি জ্ঞাত আিু সেই েম ত গ্ৰাহেে ডিত্তী োমগ্ৰী তথা ডিত্তী সেৱা গ্ৰহৰ্ি িাকি প্ৰভাৱাডিত েিাি সক্ষত্ৰত;
iv. েেেযি দ্বািা ধ্ািু েিা সোকন্া চু ডিডিহীন্ িাধ্া ি’ত গ্ৰাহকে ডিত্তী চু ডিি অধ্ীন্ত অডধ্োি প্ৰাপ্ত েডিি ডিচাকি, তাত অন্তভুু ি থাকে-
v. ডিত্তী চু ডি িাডতে েিাি অডধ্োি;
vi. অন্য েেেয িা অন্য ডিত্তী োমগ্ৰীহে পডিৱতু ন্ েিাি অডধ্োি আিু
vii. পডিকৱৰ্ি ওপিত ডন্ভু ি েডি সোকন্া ভ প্ৰেৰ্ুন্ি দ্বািা েিা োিু৷
ইচেক্ট্ৰ’ক্তনক কনচেক্ট লনাfে (ECN)
42. িডে গ্ৰাহকে ইকেক্ট্ৰডন্ে পদ্ধডতকি েন্কেক্ট সন্াP সপাৱাকPা িাডে ে (গ্ৰাহেি দ্বািা েডত ষ্ট), সতওোঁ
েেেযে েঠিে ই-সমইে আইডি প্ৰোন্ েডিি৷ (অন্ুগ্ৰহ েডি পডিডৰ্ষ্ট 3-ি পডিডৰ্ষ্ট A চাওে)৷
েেেযই এই সক্ষত্ৰত েমক েমক েেকো ডন্ ম/িযৱোড ে ডন্ ম/উপ ডিডধ্/চাৰ্কু োি আডে প্ৰকিাজয সহাৱাকPা ডন্ডিত েডিি৷ গ্ৰাহকে সতওোঁি ই-সমইে id েেডন্ হ’সে েেেযে এৰ্ন্ সভৌডতে পত্ৰকি জাডন্িহে ডেি৷ গ্ৰাহকে ইGািকন্P সেন্কেন্ েডিিহে িাডে ে , সতকন্ত ই-সমইে id েেডন্ েিাি
িাকি অন্ুকিাধ্ ক্লাক G সস্পডচডফে ইউজাি id আিু পােৱিু ি হেকত ডেডে িু একক্সেি জডি কত
েডিি পিা িা ৷
43. েেেযই এইকPা ডন্ডিত েডিি স ই-সমইেি জডি কত পঠিওৱা ECN হ’ি ডিডজকPে চহী েিা, এন্ডক্ৰকেি, গাডফেডত েডিি সন্াৱািা আিু IT এক্ট, 2000 ি েফােমূহ মাডন্ চো৷ িডে ECN এPা প্ৰতযড ত ডহচাকপ ই-সমইেি জডি কত পঠিওৱা হ , গাোঁঠি ডে া ফাইেকPা ডিডজকPে চহীি দ্বািা
েুিডক্ষত হ’ি আিু ই এন্ডক্ৰকেি তথা গাডফেডত েডিি সন্াৱািা ডিধ্ি হ’ি৷
44. গ্ৰাহকে এইকPা েক্ষয েডিি সি েেেযই িাউন্স সমইে অডধ্েূচন্া সন্াকপাৱাি অথু হ’ি সি গ্ৰাহেি ই-সমইে আইডি এোউGত েন্কেক্ট সন্াP সিডেভািী হহকে৷
00.XX এক্ট, 2000-ি েফােমূহ তথা SEBI/েম’ডিP এক্সকচকঞ্জ েমক েমক জাডি েিা এক্সকPG ডন্ ম/চাৰ্কু োি/মাগুেডৰ্ুো অন্ুেডি ডিকিাি এক্সকচকঞ্জ জাডি েকি সেই পদ্ধডতত েেেযই ECN তথা ই-সমইেি প্ৰাডপ্তেিৰ্ এPা েফ্ট আিু গাডফেডত েডিি সন্াৱািা ফমুত ডন্জি েগত িাডৰ্ি৷ সিডেভািী প্ৰমাৰ্ অথুাৎ েন্কেক্ট সন্াP পঠিওৱাি েম ত ডেকষ্টকম পডিচােন্ েিা ে’গ ডিপ’Pু
SEBI/েম’ডিP এক্সকচঞ্জি ডন্ ম/চাৰ্কু োি/ডন্কেু ৰ্ন্া অধ্ীন্ত ডন্ডেু ষ্ট েম ি িাকি েেেযই িাডৰ্ি৷ গ্ৰাহেে সিডেভািী ন্েিা/ ই-সমইে ন্ােচ িা িাউন্স সিে েিা সক্ষত্ৰত েগ প্ৰডতকিেকন্ েন্কেক্ট সন্াPি েডৱকৰ্ষ প্ৰোন্ েডিি৷ SEBI/েম’ডিP এক্সকচঞ্জি ডন্ ম/চাৰ্কু োি/ডন্কেু ৰ্ন্া অন্ুেডি ডন্ধ্ুাডিত েম েীমাি ডভতিত েেেযই েেকো েম কত সতওোঁ সোৱা িাউন্সি সমইেি অডধ্েূচন্া ডন্ডিত েিাি িাকি েেকো ধ্িৰ্ি পেকক্ষপ ে’ি৷
46. ইকেক্ট্ৰডন্ে পদ্ধডতকি েন্কেক্ট সন্াP সপাৱাি ডিেল্প িাডে সন্াকোৱা গ্ৰাহেে েেেযই সভৌডতে পদ্ধডতকি েন্কেক্ট সন্াP পঠি াই থাডেি৷ ডি সক্ষত্ৰত গ্ৰাহেে ECN েমূহ সিডেভািী ডে া সহাৱা ন্াই িা গ্ৰাহেি ই-সমইে আইডি-ত এইকিাি ন্ােচ েডিকে (সমইে িাউডন্সং), েেেযই SEBI/েম’ডিP এক্সকচঞ্জি ডন্ ম/ডন্ ামে, উপ ডিডধ্, িযৱোড ে ডন্ ম আিু চাৰ্কু োি অন্ুেডি ডন্ধ্ুাডিত েম েীমাি ডভতিত গ্ৰাহেহে সভৌডতে েন্কেক্ট পঠি াি আিু একন্ সভৌডতে েন্কেক্ট সন্াPি সিডেভািীি প্ৰমাৰ্ ডন্জি হাতত িাডৰ্ি৷
47. গ্ৰাহেহে ECN-ি সিাগাকিাগি ই-সমইেি উপডিও েেেযই একে েম কত ডন্ডেু ষ্ট সৱিোইPত, িডে আকে, ECN প্ৰোৰ্ েডিি, এে েুিডক্ষত প্ৰোকিকি আিু গ্ৰাহেে এইেমূহ পািহে েুডিধ্া েডি ডেি৷ ই াি উকেকৰ্যকি গ্ৰাহেে এPা অডদ্বতী ইউজাি ন্াম তথা পােৱিু ডেি, আিু েগকত গ্ৰাহেে
েন্কেক্ট সন্াP ইকেক্ট্ৰডন্কেেী েঞ্চ েডি সথাৱাি িাকি আিু/ িা ই াি এPা ডপ্ৰG আউP ে’িহে এPা ডিেল্পও ডেি৷
48. ডিেেে গ্ৰাহকে ইকেক্ট্ৰ’ডন্ে মাধ্যম িাচডন্ েকি সতওোঁকোেি পিা ইকেক্ট্ৰ’ডন্ে েন্কেক্ট সন্াP (ECN) েন্মডত প্ৰাপ্ত েিা হ’ি৷ গ্ৰাহকে িে ন্েিা পিুন্ত এই েন্মডত িাহাে থাডেি৷
আইন আৰু এক্তিিাৰ
49. এই ন্ডথপত্ৰত ডে া ডন্ডেু ষ্ট অডধ্োিেমূহি উপডিও েেেয, স্বীেত তপ্ৰাপ্ত িযডি আিু গ্ৰাহকে অন্য অডধ্োিেমূকহা োিযস্ত েডিি পাডিি৷ এই অডধ্োিেমূহ হহকে গ্ৰাহকে সেন্কেন্ েডিিহে িাডে সোৱা এক্সকচঞ্জি অন্তগুত ডন্ ম, উপডিডধ্ তথা িযৱোড ে ডন্ মি অধ্ীন্ আিু ই জাডি েিা চাৰ্কু োি/জান্ন্ী িা SEBI-ি ডন্ ম৷
50. এই ন্ডথপত্ৰি চতু েমূহ েোক ই চিোিী অডধ্েূচন্া, SEBI-স জাডি েিা ডিকোকন্া ডন্ ম, মাগুেডৰ্ুো তথা চাৰ্কু োি/জান্ন্ী আিু েমক েমক োিুেিী সহাৱা সেন্কেন্ োিুেিী েিা প্ৰােংডগে েম’ডিP এক্সকচঞ্জি ডন্ ম, িযৱোড ে ডন্ ম আিু উপডিডধ্ি অধ্ীন্ হ’ি৷
51. 1996-ি আডিুকেেন্ এণ্ড েন্ডচডেক েন্ এক্টি অধ্ীন্ত মধ্যস্থতাোিীি দ্বািা ডে া ডিকোকন্া পুিষ্কাি
েেেয আিু গ্ৰাহকে মাডন্ ে’ি৷ ডি ডে ন্হওে, িডে সোকন্া পক্ষ মধ্যস্থতাোিীি পুিষ্কািি হেকত
েন্তুষ্ট ন্হ সতকন্ত েম’ডিP এক্সকচঞ্জি ডভতিকত আপীে েিাি িযৱস্থা আকে৷
52. এই ন্ডথপত্ৰত িযৱহাি েিা ৰ্ব্দ আিু িৰ্ুন্ােমূহ ডেন্তু ডিকিাি ই াত িযাৰ্যা েিা সহাৱা ন্াই,
িডেকহ এই েন্দভু ত অন্যথা আৱৰ্যে হ , একেই অথু হ’ি সিকন্েকি এক্সকচঞ্জ/ SEBI-ি অধ্ীন্ত জাডি েিা ডন্ ম, উপডিডধ্ আিু িযৱোড ে ডন্ ম তথা চাৰ্কু োি/জান্ন্ীি অধ্ীন্ত হ ৷
53. েেেযই সিাগ েিা েেকো অডতডিি ঐডচ্ছে েফা/ন্ডথপত্ৰ/এক্সকচঞ্জ/ SEBI-ি ডন্ ম/িযৱোড ে ডন্ ম/জান্ন্ী/চাৰ্কু োিি ডিপিীকত সহাৱা উডচত ন্হ ৷ একন্ ডি সোকন্া ঐডচ্ছে েফা/ন্ডথপত্ৰত
েেডন্ি ডিষক জন্ািি িাকি এৰ্ন্ জান্ন্ী 15 ডেন্ি পূকিু ডে াি প্ৰক াজন্৷ এক্সকচঞ্জ/ SEBI-স ডন্ধ্ুাডিত েিা অডধ্োি আিু োড ত্বি পডিৱতু ন্েমূকহা গ্ৰাহেি েডত ষ্টকগাচি েিা উডচত৷
54. SEBI-ি ডন্ ম xxx xxxxxxxx োিুেিী েিা প্ৰােংডগে েম’ডিP এক্সকচঞ্জি উপডিডধ্, ডন্ ম তথা
িযৱোড ে ডন্ মি পডিৱতু ন্ি সহতু কে পক্ষেমূহি অডধ্োি তথা োড ত্বেমূহ পডিৱতু ন্ হ , সেই পডিৱতু ন্েমূহ ই াত েডন্নডৱষ্ট সহাৱা িুডে ধ্ডি সোৱা হ’ি ডিকPা ন্ডথপত্ৰত উডিডৰ্ত পক্ষেমূহি অডধ্োি আিু োড ত্বেমূহি িূপান্তেিৰ্ িুডে গৰ্য েিা হ’ি৷
55. েেেযেেকে এোউG ডিিতডত প্ৰডতমাকহ গ্ৰাহেকে প্ৰোন্ েিা প্ৰক াজন্৷
সদসযই গ্ৰাহকক প্ৰদান কৰা ইণ্টাৰচনf আৰু ৱািাৰচেছ প্ৰযক্তু িক্তিক্তিক লেনচদন সুক্তবিা
(‘অক্তিকাৰ আৰু দাক্তিত্ব’ নক্তথ্পত্ৰত উক্তিক্তিত সকচো দফা প্ৰচযাজয হ’ব৷ অক্ততক্তৰিিাচৱ ইিাত উচিি কৰা দফাসমচূ হা প্ৰচযাজয হ’ব)
1. ৱা ািকেে প্ৰিুডিি জডি কত েেেযই ইGািকন্P ডন্ভু ি সেডিং (IBT) তথা েম’ডিP প্ৰোন্ েিাি
িাকি সিাগয৷ এই প্ৰিুডিত অন্তভুু ি হ একন্ িযৱহাডিে েোঁজডু ে সি ম’িাইে সফান্, সিPা োিু ি হেকত সেপPপ ইতযাডে ডিকিাকি ইGািকন্P প্ৰP’েে (IP) িযৱহাি েকি৷ SEBI আিু এক্সকচকঞ্জ
েমক েমক ডন্ডেু ষ্ট েিা অন্ুেডি েেেযই ইGািকন্Pডভডত্তে সেন্কেন্/েম’ডিPি িাকি েেকো প্ৰকিাজয আৱৰ্যেতা xxxxx xxxxx
2. েম’ডিPত ডিডন্ক াগ/সেন্কেন্ েিাি িাকি গ্ৰাহে ইচ্ছে আিু এই উকেৰ্যকি গ্ৰাহকে
ইGািকন্Pডভডত্তত সেন্কেন্ি েুডিধ্া িা ৱা ািকেে প্ৰিুডি িযৱহৃত েম’ডিP সেন্কেন্ েিাি িাকি
ইচ্ছে৷ েেেযই গ্ৰাহেে েেেযি IBT সেৱা আগিỤাি আিু গ্ৰাহকে েেেযি IBT সেৱা গ্ৰহৰ্ েডিি৷
এই েুডিধ্া SEBI/এক্সকচঞ্জ িযৱস্থাি আিু েেেযি IBT সৱিোইPত ডন্ডেু ষ্ট েিা ডন্ ম আিু চতু েমূহি অধ্ীন্ হ’ি িডেকহ সেইকিাি এক্সকচঞ্জ/ SEBIস জাডি েিা ডন্ মি েগত েমান্তিাে হ ৷
3. ৱা ািকেে প্ৰিুডি/ইGািকন্P/স্মাPু অিু াি িুPঙি জডি কত েিা েম’ডিP সেন্কেন্ি হেকত েংেগ্ন হিডৰ্ষ্ট, ক্ষডতৰ্ংো, োড ত্ব, েতু িয আিু সে তাি ডিষক েেেযই গ্ৰাহেে অৱগত েডিি িা ডিকোকন্া অন্য প্ৰিুডিি ডিষক ও েেেযই গ্ৰাহেে জকন্াৱা উডচত৷
4. েেেযই গ্ৰাহেে এই ডিষক ও অৱগত েডিি সি েেেযি IBT িযৱস্থাকPাকৱই এক্সকচঞ্জ/ SEBIি দ্বািা জাডি েিা ডন্ মি হেকত োমঞ্জেয িাডৰ্ প্ৰািডম্ভে পােৱিু আিু ই াি পােৱিু ন্ীডত পডিচােন্া
েডিি৷
5. ইউজাি ন্াম তথা পােৱিু সগাপন্ী আিু েুিডক্ষত েডি িৰ্াি োড ত্ব গ্ৰাহেি হ’ি৷ েেেযি IBT
িযৱস্থাি জডি কত গ্ৰাহেি ইউজাি ন্াম আিু/িা পােৱিু িযৱহাি েডি ডিকোকন্া িযডিক ই েিা অিু াি আিু সেন্কেন্ি িাকি গ্ৰাহকে ডন্কজই ো ী হ’ি িডেও সেই িযডিে একন্ েিাি িাকি প্ৰাডধ্েত ত েিা হওে িা ন্হওে৷ গ্ৰাহকে এই েথা জাডন্ি সি অিু াি িকু Pি পদ্ধডতি জডি কত ৱা ািকেে প্ৰিুডিি দ্বািা ইGািকন্P সেন্কেন্/েম’ডিP সেন্কেন্ি িাকি প্ৰমাৰ্ীেত ত প্ৰিুডি আিু
েকঠ্াি েুিক্ষাি উপা আৱৰ্যে আিু গ্ৰাহকে েেেয তথা িীোিকত অন্তভুু ি েডি ডিকোকন্া তত তী পক্ষে গ্ৰাহে আিু/িা সতওোঁি প্ৰাডধ্েত ত পােৱিু ফাডেে ন্েকি িডু ে ডন্ডিত েিাি োড ত্ব ে ৷
6. গ্ৰাহকে েেেযে ডেডৰ্তভাকৱ ততাডেকে জন্াি িডে সতওোঁ পােৱিু পাহকি, েেেয IBT পদ্ধডতত
েুিক্ষাি গাডফেডত ধ্িা সপো , সতওোঁি ইউজাি ন্াম/পােৱিু /এোউGি জডি কত অন্াডধ্েত ত একক্সে ধ্িা সপো /সহি-সফি সহাৱা িুডে েকন্দহ েকি৷ একন্ অন্াডধ্েত ত িযৱহািি েথা সহাৱাি ডপেকতই এই ধ্িৰ্ি অন্াডধ্েত ত িযৱহাি, ই াি তাডিৰ্, ই াি প্ৰেত ডত তথা প্ৰভাডৱত সহাৱা সেন্কেন্ ইতযাডে ডিৰ্েভাকৱ জন্াি৷
7. ৱা ািকেে প্ৰিুডিি জডি কত ইGািকন্P/েম’ডিP সেন্কেন্ত িুPং অিু ািি িাকি সেৱা গ্ৰহৰ্ েিাি
হেকত েংেগ্ন ক্ষডতৰ্ংোেমহ
ি ডিষক গ্ৰাহকে েম্পৰ্ূ
াকৱ জাকন্ আিু িডু জ পা আিু ডিকোকন্া ভাকৱ
গ্ৰাহেি ইউজাি ন্াম তথা পােৱিু ি জডি কত েিা েেকো োিুি িাকি গ্ৰাহে েম্প জগিী া আিু ো ী হ’ি
ুভাকৱ
8. গ্ৰাহেি অন্ুকিাধ্ত েেেযই ই-সমইেি জডি কত অিু াি/সেন্কেন্ েỤ প্ৰডতপন্ন েডিি৷ গ্ৰাহকে এই
েথা জাকন্ সি অিু াি/সেন্কেন্ি েỤ প্ৰডতপন্নতা সৱি প’সPু েকতা পাি পাডি৷ গ্ৰাহকে ৱা ািকেে
প্ৰিুডি িযৱহাি েডি সেন্কেন্ েিাি সক্ষত্ৰত েেেযি অিু াি/সেন্কেন্ি েỤ
িতন্ত পঠি াি৷
প্ৰডতপন্নতা গ্ৰাহেি
9. গ্ৰাহেি এইকPা জ্ঞাত সি ইGািকন্Pত সেন্কেন্ েডিকে িহুকতা অডন্ডিত োিে উদ্ভৱ হ’ি পাকি আিু জPে হািু কৱি, েফPকৱি, েডমউডন্কেেন্ োইন্, সপডিকফকিে ইতযাডেত প্ৰডতিন্ধেতা আডহি পাকি তথা িযাহত হ’ি পাকি৷ েেেয আিু এক্সকচকঞ্জ একন্ সোকন্া প্ৰডতডন্ডধ্ত্ব ন্েকি অথিা ৱাকিডG ডন্ডেক সি েেেযি IBT সেৱা সোকন্া িযাহত সন্াকহাৱাহে গ্ৰাহেি িাকি উপেব্ধ হ’ি৷
10. েেেয/এক্সকচঞ্জ ডন্ ন্ত্ৰৰ্ি িাডহিি সোকন্া োিৰ্ত গ্ৰাহে/েেেয/এক্সকচঞ্জি সক্ষত্ৰত সোকন্া ধ্িৰ্ি ডেংে/প্ৰডক্ৰ া ডিেে হ’সে ডিকোকন্া স্থডগতেিৰ্, িযািাত, ষ্টে ব্ৰ’োচু IBT িযৱস্থা িা সেৱা, এক্সকচঞ্জি সেৱা িা পদ্ধডত অন্া-উপেব্ধতা িা অচে সহাৱা িা গ্ৰাহেি অিু াি োিুেিী সন্াকহাৱাি
িাকি গ্ৰাহকে এক্সকচঞ্জ িা েেেযি ডিিুকদ্ধ সোকন্া োিী উত্থাপন্ েডিি সন্াৱাডিি৷